Trạng Thái Hiện Tại Của Thị Trường Dự Đoán Crypto & Cái Nhìn Sơ Lược Về Futarchy

Prediction market (thị trường dự đoán) không phải là khái niệm mới. Tuy nhiên, như nhiều mô hình và cấu trúc có trước đó, nó có khả năng bị (hay đang bị) phá vỡ bởi các network phi tập trung và cryptocurrency.

Dự đoán thị trường là một hình thức đánh bạc dựa trên các sự kiện trong thực tế hoặc khả năng xảy ra chúng. Lý do tại sao chúng thu hút được nhiều sự quan tâm là do chúng ta nghĩ rằng mình có khả năng phán đoán chính xác hơn người khác.

1. Giới thiệu về Prediction Market

Các dự đoán thường dựa trên một sự kiện nhị phân, như là tung đồng xu, trong đó kết quả chỉ có thể là sấp hoặc ngửa. Đúng hoặc Sai. Mỗi kết quả đều dựa vào giá các loại cổ phiếu khác nhau, giữa $0.01 và $0.09. Mỗi hợp đồng đều có ngày hết hạn, và vào ngày đó người chiến thắng nhận $1, trong khi người thua không được gì. Một khi cổ phiếu được mua, nó không được giữ cho đến khi hết hạn và có thể được giao dịch liên tục.

Do đó, đây là một trò chơi có tổng bằng không (zero-sum game) và giá của A càng cao, thì giá của B càng thấp.

Đối thủ của một trader không phải là nhà cái hoặc nhà môi giới, mà là một trader khác, người mà dự đoán kết quả ngược lại. Giá của những cổ phiếu này lên xuống theo quy luật cung cầu. Một sự kiện càng có nhiều khả năng xảy ra, thì nhu cầu càng tăng, giá của nó càng tăng.

Lý do khiến thị trường dự đoán lại hoạt động

Mặc dù giống đánh bạc, nhưng thị trường lại không giống như Casino – bị cô lập với thế giới bên ngoài. Thị trường dự đoán dựa rất nhiều vào thế giới bên ngoài. Sự bất cân xứng của thông tin có thể tồn tại và các tác nhân có thể tận dụng chúng. Một tác nhân có kiến thức nội tại về điều gì đó có thể tận dụng lợi thế và mở một vị thế trong việc dự đoán thị trường. Về lý thuyết, và thực tế xảy ra, tác động vĩ mô của hàng trăm đến hàng ngàn cá nhân sử dụng lợi thế thông tin để đặt tiền vào xác suất của một kết quả, có nghĩa là tỷ lệ cược trong việc dự đoán thị trường có xu hướng hội tụ với những điều thực sự đang xảy ra.

Hiệu ứng này gọi là "Trí tuệ đám đông", được thể hiện trên thị trường tài chính toàn cầu.

Ngoài hiện tượng này, việc dự đoán thị trường có độ chính xác cao hơn vì những người tham gia được khuyến khích về mặt kinh tế để xem xét kỹ lưỡng và nghiên cứu dự báo của họ trước khi đặt cược vào kết quả của một sự kiện.

Việc dự đoán thị trường thúc đẩy sự tiết lộ thông tin, vì những lợi thế này có thể được khai thác một cách hiệu quả ở những thị trường này. Dựa trên giả định rằng tất cả thông tin được phản ánh trong giá của các dự đoán: giá của một phương án càng cao thì khả năng xảy ra càng cao.

Khả năng của dự đoán thị trường trong việc tổng hợp thông tin và đưa ra các dự đoán chính xác dựa trên "Giả thuyết Thị trường Hiệu quả" (EMH), cho biết rằng giá của một cổ phiếu hoặc một tài sản phản ánh đầy đủ tất cả các thông tin có sẵn.

Ảnh dưới đây là cách thị trường hiệu quả và kém hiệu quả phản ứng với tin tức.

Dựa trên giả định rằng tất cả thông tin cá nhân đều được phản ánh trong giá của các phương án dự đoán: giá của một phương án càng cao thì khả năng xảy ra càng cao. Điều này cũng có thể được củng cố bởi thực tế là những người nắm giữ quyền chọn này sẽ hành động để đảm bảo kết quả này.

Điều này không chỉ giúp tạo ra các thị trường hiệu quả hơn, mà còn truyền bá thông tin nội bộ, tạo một sân chơi bình đẳng, bằng cách giảm bớt sự bất cân xứng về thông tin.

Trí tuệ đám đông được khai thác và chứng minh trong cách dự đoán thị trường, làm cho các cơ chế thị trường này trở thành lựa chọn tốt nhất mà xã hội có để dự đoán tương lai.

2. Trạng thái của Non-Crypto Prediction Market

Các tính chất nói trên của thị trường dự đoán đã thu hút sự quan tâm của các cá nhân và chính phủ. Vào năm 2003, Cơ quan chỉ đạo các dự án Nghiên cứu Quốc Phòng của Lầu Năm Góc (DARPA) đã tạo ra một "Thị trường Phân tích Chính sách" nhằm cho phép giao dịch các rủi ro chính trị khác nhau trong một sàn giao dịch tương lai. Pentagon's policy market là một thử nghiệm để kiểm tra xem thị trường có thể giúp dự đoán và ước tính cơ hội của các sự kiện trong tương lai hay không. Tuy nhiên, chương trình này bị loại bỏ nhanh chóng vì bị chỉ trích rằng đang tạo điều kiện cho phép "khủng bố trong tương lai".

Một số thị trường dự đoán phổ biến hiện đang trực tuyến bao gồm PredictIt, để tạo thị trường về chính trị Hoa Kỳ và Iris Vector, để đặt cược vào thời tiết và thiên tai. Tuy nhiên, chúng phải đối mặt với phản ứng dữ dội của quy định và thậm chí bị đóng cửa.

2.1 Permissionless Prediction Markets

Xây dựng thị trường dự đoán trên các permissionless blockchain mang lại nhiều lợi ích khác nhau bao gồm:

• Tự động hóa – Prediction market tận dụng các hợp đồng thông minh và tokenized network có thể tạo điều kiện cho các khoản thanh toán tức thì và tự động vào ví một cách hiệu quả mà không cần sự tin cậy.
• Khả năng tương thích – Bản chất có thể lập trình của blockchain có nghĩa là prediction market và token sự kiện của chúng có thể được tích hợp vào các ứng dụng khác hoặc kết nối với mạng khác.
• Chống kiểm duyệt – thị trường không thể bị đóng cửa hoặc thay đổi (tốt hơn hoặc xấu hơn)
• Dự đoán chính xác hơn – Vì bất kỳ ai cũng có thể tạo ra thị trường, nên sự đa dạng và phức tạp của sự kiện được đề cập có thể mở rộng ra ngoài thị trường mà một tổ chức muốn tạo ra. Nhiều thị trường hơn với sự tham gia tích cực dẫn đến thông tin tốt hơn.

Do có đặc tính phi tập trung, khả năng có quyền lực kiểm soát lược bỏ thông tin bằng cách kiểm duyệt sẽ bị loại trừ. Prediction market trở nên đáng tin bằng cách trở nên không cần sự tin cậy.

Hơn thế, để xác định kết quả off-chain của 1 sự kiện và đưa thông tin này vào on-chain, một mạng lưới giảm thiểu quy tắc được sử dụng, giảm sự phụ thuộc vào một điểm kiểm soát/thất bại. Điều đó làm mất đi một layer đáng tin cậy trong phương trình. Liệu các giải pháp chỉ dẫn như Chainlink có thực sự phi tập trung hay không, chúng ta sẽ không xem xét ở đây.

2.2 Prediction Market của ngày mai?

Tồn tại nhiều prediction market phi tập trung được cung cấp bởi crypto. Những dự án phổ biến bao gồm Augur, Polymarket và Omen, có các dự đoán về nhiều điều khác nhau.

Omen tận dụng các chức năng được phát triển bởi Gnosis, wrapping các outcome token thành tiêu chuẩn ERC-20, sau đó cho phép chúng giao dịch trên các DEX bên ngoài và truy cập vào pool thanh khoản toàn cầu.

Một số dự đoán phổ biến:

• Văn hóa: Liệu Album mới của Kayne, Donda, sẽ được phát hành trước 13 tháng 8?
• Thể thao: Harry Kane sẽ ký hợp đồng với Manchester City muộn nhất đến ngày 31 tháng 8 năm 2021?
• Tài chính: Giá Bitcoin hoặc Ether sẽ như thế nào vào cuối tháng 10 năm 2022? Giá Punk thì sao?
• Sự kiện toàn cầu: Liệu Hoa Kỳ có vượt con số 200,000 ca nhiễm Covid-19 mới mỗi ngày không?

Mặt khác, một số còn tai hại hơn. Có người đang dự đoán liệu số lượng trường hợp mắc Covid-19 ở Hoa Kỳ sẽ cao hay thấp hơn ngưỡng nhất định vào một ngày nhất định không, và người khác thì đang đặt cược vào việc liệu có xảy ra xung đột vũ trang giữa Ukraina và Nga vào năm 2021 không.

Đó là bản chất của các mạng không cần cấp phép và chống kiểm duyệt – chúng không cần cấp phép và chống kiểm duyệt.

2.3 Dự đoán điều này: Volume đang giảm dần

Mặc dù dự đoán thị trường crypto đã hoạt động trong vài năm, nhưng một số ít đã nhận được sự chú ý đáng kể.

Thị trường có tính thanh khoản tốt nhất của Omen – dự đoán giá Bitcoin vào cuối tháng 10 – sở hữu đơn thuần tính thanh khoản bằng 2 WETH và số lượng người dùng hàng tuần đã liên tục giảm kể từ khi đạt mức cao nhất trong tuần diễn ra bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ. Trên thực tế, hai thị trường hàng đầu cho Omen - Donald Trump hay Joe Biden sẽ đắc cử tổng thống Hoa Kỳ - chiếm gần một nửa số lượng dự đoán trong suốt thời gian của Omen.

Tương tự, sự ra mắt của Augur V2 hơn 1 năm trước chứng kiến sự hình thành của 5 thị trường trong suốt quý 3.

Xu hướng giảm tiếp diễn, với volume của prediction market cho các nền tảng như PlotX cũng đóng cửa sau cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ 2020.

Cho đến nay, Polymarket là prediction market thành công nhất, khẳng định một vài thị trường có lãi suất/ thanh khoản ít nhất vài trăm ngàn đô. Mặc dù vậy nó vẫn đang ở mức thấp, để dành cho mức tăng đột biến.

Hơn nữa, các thị trường phổ biến (semi) trước đây như PlotX và khối lượng của Bitcoin Hivemind đã đóng cửa sau cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ 2020.

Nhìn vào những còn số này làm dấy lên nhiều câu hỏi: 'tại sao?'. Có một số lý do chính cho điều này:

1. Các thị trường chính trị dường như thu hút đám đông lớn, với sự quan tâm đến các nền tảng này bùng nổ trước cuộc bầu cử lớn, và sụt giảm mạnh ngay sau đó.
2. Crypto prediction market thường không thể truy cập dễ dàng bởi người không sử dụng crypto hoặc thông qua điện thoại di động (thứ gì đó mà nhận dạng phi tập trung có thể hỗ trợ).
3. Lợi nhuận dạng Parabol không dễ dàng thực hiện trong prediction market như với NFT hoặc các altcoin vốn hóa thấp. Việc tạo ra của cải nhanh chóng và dễ dàng có sức hấp dẫn mà các thị trường không nắm bắt được theo cách mà các sản phẩm phi tập trung khác có.

Với volume thấp hơn, có nhiều câu hỏi được đặt ra xung quanh hiệu quả của các thị trường này và khả năng dự báo kết quả của chúng, các thị trường kém thanh khoản gây ra khó khăn cho những người dùng còn lại.

2.4 Ý nghĩa

Khi không có nhiều bên sử dụng prediction market, có thể có những phần thông tin lớn và quan trọng không được tính vào giá cổ phiếu, nghĩa là Trí tuệ Đám đông không được khai thác. Một số có thể tìm thấy giá trị trong prediction market dựa trên khả năng đưa ra dự đoán chính xác của họ – một khả năng bị mất với người dùng thấp vì nó chỉ được nắm bắt trên quy mô lớn.

Để hành động giá trong các thị trường gần giống với các xác suất trong đời thực hơn, thanh khoản và khối lượng nhiều hơn phải chảy vào các thị trường này.

Bỏ hỗ trợ mờ nhạt và volume thấp sang một bên, prediction market có thể đóng một vai trò quan trọng – một vài trò được nâng cao bằng cách sử dụng các mạng mở, không được phép.

Như đã khảo sát trước đó, các thị trường dự đoán khuyến khích việc phổ biến thông tin, giảm bớt sự bất cân xứng và tạo ra các thị trường hiệu quả hơn. Khi được xây dựng trên các blockchain công khai, chúng cũng trở nên không đáng tin cậy. Những phẩm chất này khiến chúng không chỉ phù hợp để dự đoán liệu album mới của Kanye West có thể ra mắt đúng thời điểm hay không mà còn cho những vấn đề quan trọng hơn, chẳng hạn như quyết định chính sách và phân bổ quỹ.

3. The Futarchy: Một cái nhìn sơ lược về tương lai tiềm năng của thị trường dự đoán

Prediction market cho phép hình thức quản trị được biết đến là Futarchy, một ý tưởng được giới thiệu lần đầu bởi nhà kinh tế học Robin Hanson.

Trong hệ thống Futarchic, người dân sẽ không bỏ phiếu về việc có thực hiện các chính sách, như các nền dân chủ hay không, thay vào đó dựa trên một thước đo có thể định lượng được về mức độ hoạt động của quốc gia hoặc tổ chức của họ, (Ví dụ: hệ số Gini, tỷ lệ thất nghiệp, doanh thu, v.v.) Dựa trên kết quả này, thị trường dự đoán được sử dụng để chọn các chiến lược tối ưu hóa cho biện pháp cụ thể này mà đa số đã bỏ phiếu.

Trong phần giới thiệu của mình về Futarchy, Vitalik minh họa quá trình Futarchic:

Như đã mô tả, một biện pháp được chọn (GDP trong 10 năm) và một đề xuất đã được công bố (cứu thoát các ngân hàng?!). Sau đó, prediction market sẽ quyết định lựa chọn đề xuất nào hoặc liệu một đề xuất cụ thể có được thực hiện hay không.

Khái niệm Futarchy là duy nhất cho đề xuất giá trị của các blockchain công khai – một hệ thống quản trị chỉ có thể tồn tại đáng tin cậy khi nó công bằng và minh bạch.

Như với mọi hệ thống quản trị, nó có cả ưu và nhược điểm. Mặc dù có nhiều cân nhắc phức tạp, nó được khám phá như một mô hình để chạy các DAO.

3.1 Phác thảo của Furtachy DAO

Về cơ bản, DAO có thể sử dụng prediction market để xác định cách phân bổ vốn. Trí tuệ Đám đông sẽ được sử dụng để chọn đề xuất nào sẽ mang lại giá trị cao nhất cho giao thức và cộng đồng.

Trừ khi một DAO cấp quyền truy cập vào thị trường các thành viên (token holder), sau đó non-Dao member có thể tham gia vào việc quyết định cách chi tiêu phí DAO. Điều này có thể là tích cực, mặc dù có nguy cơ bị phối hợp trolling, nơi các thành viên diễn đàn có thể có thể chiếm đoạt một phiết bầu để gây ra sai phạm và kiếm lợi.

3.2 Nghiên cứu điển hình: GnosisDAO

GnosisDAO là tổ chức tự trị phi tập trung do Giao thức Gnosis ra mắt cho phép các thị trường dự đoán giúp quyết định cách thức và địa điểm phân phối quỹ DAO. Quy trình quản trị và Futarchy như sau:

1. Ý tưởng được thảo luận trong diễn đàn.
2. Các đề xuất cải tiến Gnosis (GIP) được tạo ra và được bỏ phiếu, nếu có đa số tương đối, sẽ chuyển sang giai đoạn tiếp theo.
3. Prediction market được tạo trên snapshot để quyết định tình trạng của một GIP.

DAO có 218 thành viên và diễn đàn luôn trong tình trạng hoạt động liên tục. Điều kiện duy nhất để tham gia vào các prediction market là 1 token GNO. Ngoài ra, để một prediction market được coi là hợp pháp, ít nhất 4% nguồn cung GNO đang lưu hành phải tham gia vào đề xuất.

Bên cạnh việc là một tổ chức quản trị thú vị, việc sử dụng thị trường dự đoán dường như không mang lại nhiều giá trị cho DAO. Nó không thu hút được nhiều người tham gia hơn, vì có ưu điểm trở thành token holder và người tham gia DAO dường như đủ khuyến khích để tham gia vào quản trị, với các DAO khác không sử dụng Futarchy có số lượng cử tri lớn hơn.

3.3 Kết luận

Một số cho rằng việc áp dụng Futarchy vào quản trị của DAO rất khác so với việc sử dụng nó để điều hành một quốc gia, không phải là không chính xác, đặc biệt là sau khi xem xét mức độ phức tạp hơn đáng kể. Giá trị được đặt trong một chỉ số thành công đã chọn có thể xảy ra và cần phải sửa đổi liên tục. Trong một kịch bản như vậy, Futarchy không chịu thêm bất kỳ lợi ích nào và sự quản lý sẽ hoàn trả (hoặc chuyển đổi) sang chế độ dân chủ.

Hơn nữa, nếu những thị trường này không thu hút được sự chú ý và tính thanh khoản như các thị trường hiện có, thì tầm quan trọng và vai trò của chúng trong quá trình quản trị phải được đặt câu hỏi.

Trong khi các prediction market có nhiều cơ hội khác nhau để dự đoán các sự kiện, nhưng không có khả năng các loại ứng dụng này sẽ được dựa vào để điều hành các quốc gia hoặc tập đoàn đa quốc gia bất cứ lúc nào, trong tương lai gần.

Dù bạn có ủng hộ hay không, thị trường dự đoán đã mang lại những giá trị lợi ích và ưu đãi không thể phủ nhận về mặt lý thuyết cũng như thực tế.