Tiền điện tử sẽ định giá được "Cái đuôi dài" của tài sản vô hình

Những tài sản có giá trị nhất là tài sản vô hình. Tuy nhiên, điều này không phải lúc nào cũng đúng.

Trước những năm 1990, những tài sản có giá trị nhất là những tài sản hữu hình - được phân loại vào nhóm S&P 500 (Standard & Poor's 500 Stock Index - Chỉ số cổ phiếu 500 của Standard & Poor). Máy móc sản xuất, thiết bị và bất động sản là một số tài sản có giá trị hơn trên bảng cân đối kế toán của một công ty. Không có gì ngạc nhiên khi sự thay đổi từ việc định giá tài sản vô hình đã phát triển cùng với sự ra đời của Internet và sự chuyển đổi sang nền kinh tế dựa trên dịch vụ tại Hoa Kỳ.

Kết quả là, những tài sản có giá trị nhất trong nền kinh tế Mỹ hiện nay đều là tài sản vô hình. Trong việc sáp nhập và mua lại công ty, "Lợi thế thương mại" thường được thêm vào báo cáo tài chính để phản ánh uy tín với khách hàng, giá trị của công nghệ độc quyền hoặc tên thương hiệu. Khoảng 90% giá trị thị trường của S&P 500 đến từ tài sản vô hình (như tài sản trí tuệ, thương hiệu) so với tài sản hữu hình (như tiền mặt, đất đai,...).

Nếu bạn chưa nắm rõ đâu là tài sản vô hình hay hữu hình, thì dưới đây là danh sách tài sản xếp theo từng phân loại tương ứng.

Có thể xu hướng này không làm bạn ngạc nhiên, vì điều này vốn cũng dễ hiểu trong bối cảnh đời sống hiện nay. Như Disney+ có giá trị nhờ vào hai thương hiệu Marvel và The Mandalorian. Hay người ta mua giày của Jordan mặc dù anh ấy đã giải nghệ được gần hai thập kỷ. Hoặc là nhiều người uống Coca-Cola thay vì Pepsi dù đồ uống Pepsi rõ ràng ngon hơn bởi vì họ thích những con gấu bắc cực đáng yêu. Gần đây hơn, Fortnite Skins là một ngành công nghiệp trị giá hàng tỷ đô la – dù trang phục kỹ thuật số trong Fortnite không mang lại lợi ích về tính năng trong trò chơi.

Mặc dù sự chuyển dịch từ một cường quốc sản xuất sang một nền kinh tế dựa trên dịch vụ đã làm cho xu hướng này trở nên nổi bật hơn, sự tiến hóa này đang diễn ra ở nhiều nền kinh tế phát triển, nơi giá trị chuyển từ lĩnh vực vật chất sang lĩnh vực kỹ thuật số.

1. Sự phát triển tiếp theo của tài sản vô hình & tài sản trí tuệ

Mã thông báo không thể thay thế (NFT) mang lại cơ hội biến tài sản vô hình thành tài sản có thể lập trình trên các blockchain không cần cấp phép. Loại tài sản vô hình lớn nhất là tài sản trí tuệ (IP) và trong thập kỷ tới, một phần lớn tài sản trí tuệ (bằng sáng chế, nhãn hiệu và bản quyền) sẽ được đưa vào chuỗi khối.

NFT là gì và dùng để làm gì?

Non-fungible Token (NFT) hay “token không thể thay thế”, là một loại tài sản mã hóa đại diện cho một thứ gì đó độc nhất và có thể sưu tầm được.

Otis ReportCao Nguyên

Việc chuyển đổi các tài sản hiện có - đặc biệt là những tài sản chưa được số hóa hoàn toàn - chẳng hạn như bằng sáng chế, bản quyền hoặc hợp đồng lao động dưới dạng mã thông báo (token) trên blockchain tạo ra các khả năng mới cho các tài sản có thể lập trình và nâng cao mức độ hiệu quả.

“Chúng ta có thể xem NFT như tài sản trí tuệ mới cho tất cả các dạng nội dung kỹ thuật số, một thị trường được đo bằng hàng nghìn tỷ đơn vị sắp được mã hóa.” - Jake Bruhkman

Tài sản vô hình, cụ thể là tài sản trí tuệ thường được mô tả là kém thanh khoản và không hiệu quả vì nhiều lý do bao gồm thị trường không rõ ràng, định giá không nhất quán và thiếu tiêu chuẩn hóa.

1.1. Thị trường mập mờ

Theo một nghiên cứu năm 2013, thị trường tài sản trí tuệ được xác định chủ yếu bao gồm các giao dịch bảo mật song phương, mua bán hoặc cấp phép chéo giữa các công ty đa quốc gia. Ngoài ra, nghiên cứu cho thấy rằng có rất ít nền tảng trực tuyến hiệu quả hoặc minh bạch để bán hoặc cấp phép tài sản trí tuệ hoặc đổi lấy bằng sáng chế. Khi người mua và người bán cố gắng tìm thấy nhau, họ thường thương lượng dưới sự không chắc chắn rất lớn: giá của các tài sản trí tuệ tương tự có sự chênh lệch lớn giữa các giao dịch và các điều khoản của giao dịch thường được bảo mật.

Cấp phép sở hữu trí tuệ có thể là một quá trình phức tạp, nơi các cá nhân phải theo dõi chủ sở hữu tài sản trí tuệ (ví dụ: chủ sở hữu giấy phép bản quyền cho một bài hát) và sau đó yêu cầu khả năng sử dụng tài sản trí tuệ.

Thông thường, nhiều pháp nhân có quyền sở hữu đối với một phần của tài sản trí tuệ khiến quá trình phê duyệt và thanh toán gặp nhiều khó khăn.

1.2. Thiếu tiêu chuẩn hóa

Các quốc gia khác nhau cấp bằng sáng chế trong biên giới của họ. Một số quốc gia chậm cấp quyền sở hữu trí tuệ cho cá nhân trong khi các quốc gia khác lại chật vật với việc thực thi quyền IP. Trong khi sẽ luôn có một yếu tố bắt buộc về khả năng thực thi trong thế giới thực, các mạng blockchain toàn cầu mang đến một cơ hội tiêu chuẩn hóa tài sản trí tuệ thành NFT hoặc hợp đồng thông minh.

1.3. Định giá không nhất quán

Không có phương pháp tiêu chuẩn nào để định giá quyền sở hữu trí tuệ và do đó giá trị của bằng sáng chế hoặc một phần của quyền sở hữu trí tuệ thường là không xác định cho đến khi nó được mua. Về bản chất, điều này có nghĩa là việc xác định giá trị thị trường tài sản trí tuệ còn nhiều thách thức và kết quả là hầu hết các tài sản trí tuệ tương đối kém thanh khoản. Sở hữu trí tuệ được cấp dưới dạng NFT trên các blockchain sẽ có nhật ký giao dịch lịch sử và tăng tính thanh khoản khi tài sản vô hình trở nên dễ tiếp cận hơn.

2. Lợi ích của tài sản trí tuệ được mã hóa

Nhìn chung, mã hóa tài sản trí tuệ có thể hợp lý hóa các sự kiện chính trong vòng đời của loại tài sản này bao gồm:

• Theo dõi nguồn gốc của quyền sở hữu - Bằng cách quản lý tài sản trí tuệ trên blockchain, ta có thể theo dõi nhật ký chuẩn của tài sản trí tuệ, chủ sở hữu và người cấp phép. Điều này làm cho việc theo dõi chủ sở hữu hiện tại trở nên liền mạch hơn.
• Phê duyệt cấp phép - Việc phê duyệt cấp phép có thể được tự động hóa khi người dùng đồng ý với các điều khoản đặt trước và các điều kiện.
• Thanh toán - Thanh toán cho việc sử dụng tài sản trí tuệ có thể được tự động hóa trong các khoản thanh toán nhỏ hoặc thanh toán sau khi hoàn thành một số sự kiện trong chuỗi.
• Xác minh các quyền IP chưa đăng ký - Tương tự như theo dõi xuất xứ, một nhật ký chuẩn của người sử dụng tài sản trí tuệ có thể dễ dàng xác định xem người dùng có quyền sử dụng một tài sản trí tuệ cụ thể hay không và trong những trường hợp nào.

3. Tài sản vô hình ngoài quyền sở hữu trí tuệ

Tài sản trí tuệ là loại tài sản vô hình phổ biến, tuy nhiên nó không phải là duy nhất. Có một số thử nghiệm ban đầu trong không gian mã thông báo không thể thay thế, cụ thể là liên quan đến việc tạo ra hình ảnh, âm nhạc (EulerBeats), video, gif và meme. Ngoài ra, tên miền cũng là một trong những tài sản vô hình kỹ thuật số lớn nhất và đã được chuyển giao cho Ethereum với ENS (Dịch vụ mang tên Ethereum), Unstoppable Domains cũng như các blockchain khác như Handshake.

Thương hiệu là một tài sản vô hình đặc biệt bởi vì các công ty sở hữu thương hiệu có giá trị (ví dụ như Nike, Louis Vuitton, Gucci) thường phải đưa sự khan hiếm nhân tạo vào các sản phẩm của họ.

Trong thế giới thực, đạo nhái là cực kỳ phổ biến và làm giảm giá trị của thương hiệu. Trong lĩnh vực kỹ thuật số như nền tảng trò chơi trực tuyến Roblox, những thương hiệu này tiềm tàng nhiều giá trị hơn khi chúng ta dành nhiều thời gian hơn cho thế giới này. Một chiếc túi Gucci ở Roblox được bán lại với giá 350.000 Robux hoặc khoảng 4.115 đô la trong khi chiếc túi tương tự trong cuộc sống thực có giá 3.400 đô la. Các thương hiệu lớn sẽ không ngồi ngoài lâu khi tiềm năng thực tế và đã được kiểm chứng của NFT sẽ ngày càng hấp dẫn. Trong thế giới thực, các công ty có thể tăng cường khả năng thương hiệu bằng cách phát hành chứng chỉ kỹ thuật số dưới dạng NFT với mỗi đôi giày phiên bản giới hạn, làm cho việc đạo nhái các sản phẩm sẽ gặp nhiều thách thức hơn.

4. “Cái đuôi dài” của tài sản vô hình

Khi phần đuôi dài (long tail) của tài sản vô hình chuyển sang các chuỗi khối không cần cấp phép, việc nâng cao hiệu quả và các cơ chế sáng tạo mới để tạo doanh thu sẽ mở rộng. Như với hầu hết các tài sản vô hình, chúng sẽ tuân theo quy luật động lực lũy thừa trong đó các tài sản hàng đầu vượt trội hơn hẳn so với các tài sản khác 80-99%.

Các thị trường NFT mở như OpenSea và Rarible là những địa điểm đầu tiên để mua tài sản trí tuệ dạng mới như EulerBeats hoặc NFT - đại diện cho các mặt hàng mang địa vị xã hội trong thế giới kỹ thuật số. Điều này có thể thay đổi theo thời gian khi thị trường ngách cho các loại tài sản vô hình xuất hiện nhiều hơn. Trong tương lai, tài sản vô hình sẽ đi vào chuỗi khối và đang trong quá trình mở khóa hàng tỷ đô la về giá trị.