Tạo dựng niềm tin vào các nhà sáng lập và các dự án

Bài viết này là chia sẻ từ tác giả Tom Shaughnessy, Quản lý cấp cao tại Delphi Digital và Delphi Ventures, chia sẻ về cách mà Quỹ đầu tư này nghiên cứu, tìm kiếm dự án đầu tư mới.

Tôi thường nhận được câu hỏi rằng chúng tôi mong muốn điều gì ở Delphi Ventures khi mà chúng tôi tìm kiếm các dự án có tiềm năng để đầu tư. Ước mơ được vẽ ra của chúng tôi là có nguồn thời gian vô tận để thẩm định mọi dự án và người sáng lập, nhưng với tốc độ ngày càng tăng của không gian thì việc đầu tư vào crypto và DeFi thường đòi hỏi bạn phải kiểm tra các dự án cực kỳ nhanh chóng. Vậy, hãy cùng đi sâu vào những gì được coi là quan trọng.

Điều này chưa hoàn toàn được coi là một danh sách thẩm định đầy đủ, nhưng bốn từ khoá chính mà tôi tìm kiếm trong bất kỳ dự án mới nào đó là: Team, cộng đồng, sản phẩm và tính sinh lợi của token.

Những người sáng lập được coi là mạch máu và năng lượng phía sau mỗi dự án. Khả năng duy trì, giữ vững trạng thái chủ động cũng như vượt qua những trở ngại trong thời gian ngắn đồng nghĩa với tốc độ phát triển của crypto giữ tầm quan trọng mang tính sống còn đối với sự thành công của họ. Người sáng lập phải là người có khả năng kể một câu chuyện khiến mọi người ghi nhớ, nhận được sự tin tưởng và yêu mến trong cộng đồng của họ và phải có chuyên môn (hoặc những phẩm chất đó phải có ở người đồng sáng lập, hoặc dự án có thể tuyển dụng một người nào đó có những yếu tố như vậy) để xây dựng tính cạnh tranh.

Mặc dù có rất nhiều ví dụ về những người sáng lập giấu mặt (Bitcoin, Thorchain, Tezos, Saffron, v.v.), nhưng việc sở hữu một team với một gương mặt đại diện được công khai đang dần trở nên quan trọng vì những thành viên này sẽ có được sự nhận diện trong xã hội nhất định và vì thế nên không thể bỏ đi một cách dễ dàng. Những người sáng lập giấu mặt có thể vượt qua những ranh giới hạn chế của những người sáng lập được biết đến, nhưng cần phải thận trọng hơn khi tìm hiểu về lịch sử và động lực của họ. Trường hợp ngoại lệ ở đây đó là khi một dự án cần một người sáng lập giấu mặt nhằm vượt qua giới hạn - nơi mà những quy định có thể gây cản trở cho những người sáng lập công khai.

Khi mà một dự án ngày càng phát triển thì điều quan trọng là những người sáng lập phải biết rời đi và ký đơn trao lại trách nhiệm của chính họ, nhường lại những trách nhiệm này cho một cộng đồng với mong muốn có thể tạo nguồn lực cho tương lai bởi điều này sẽ giúp dự án phát triển nhanh hơn là việc một hoặc một vài người sáng lập cứ tiếp tục duy trì “ngai vàng” của họ.

Mặc dù Vitalik phát minh ra Ethereum nhưng không bao giờ tự gọi mình là CEO, ngược lại mở rộng ra những  cánh cửa và nối dài cánh tay của mình cho vô số dự án và đội ngũ mà có thể thúc đẩy nền tảng phát triển. Kain của Synthetix đã công khai thể hiện quyền lực của anh ấy rằng đang suy yếu như thế nào (và anh ấy vui mừng vì cộng đồng đang tiếp quản), cho phép cộng đồng tiếp quản và thúc đẩy dự án về phía trước. Một ví dụ nổi bật khác là khi Kain phản đối việc giảm tỷ lệ thế chấp cho Synthetix nhưng cộng đồng vẫn chấp nhận và thông qua nó. Dựa theo nguyên tắc chung, hãy tránh những người sáng lập mà bị gắn chặt với tầm nhìn “đường hầm” của họ.

Những sản phẩm giống như phép thuật kỳ diệu mà bạn muốn chạy đi và kể cho bạn bè nghe chính là những sản phẩm mà bạn muốn quay lại và tiếp tục với tất cả những gì bạn có. Các đội chiến thắng liên tục gửi mã mới để mang lại trải nghiệm hoàn toàn mới, trong khi các đội thua sao chép/ dán mã và luôn trong tình thế không tốt.

Bạn không thể đổi mới và phát triển nếu bạn luôn bận rộn với control-c, control-v và viết tweet về việc chúng là một phiên bản tốt hơn X.

Các nhóm tốt nhất hiện nay gửi mã mà đáp ứng nhu cầu hoặc có một số có khả năng phát triển phù hợp với thị trường sản phẩm khi thị trường mới phát triển. Tức là Alpha Homora đã xây dựng toàn bộ chiến lược của mình xung quanh các dự án DeFi thích hợp (canh tác năng suất tận dụng, vĩnh viễn, v.v.) và đã tích lũy được 850 triệu đô la ở TVL trong ba tháng. Yearn đã tạo nên lịch sử bằng cách tự động hóa yield farming^[1] cho người dùng. Các dự án này đều nhằm giải quyết các nhu cầu trên thị trường (đòn bẩy YF và tự động hóa) mà mọi người có thể sử dụng (và trong một số trường hợp thì là lạm dụng). Các nhóm này gửi mã mới và tiếp tục lặp lại điều đó. Sự hoàn hảo ở một dự án không phải là được hoàn thiện, thay vào đó, nó là một quá trình được cải tiến và lặp lại liên tục.

Mặt khác của việc đạo nhái này là việc copy/ paste code và chỉnh sửa một vài con số (Litecoin). Phần lớn Layer 1 (Lớp 1) đã tồn tại, huy động được hàng tỷ USD từ khoảng những năm 2017 - 2019 nhưng không có kế hoạch rằng làm thế nào để cạnh tranh với cộng đồng Ethereum. Họ có khả năng mở rộng và không biết tận dụng nó.

Quy tắc chung ở đây chính là tập trung vào việc những người sáng lập để vận chuyển code mới. Nó hiếm khi có thể hoàn hảo trong lần khởi chạy đầu tiên, nhưng những trải nghiệm mới mang đến giá trị và trải nghiệm bị sao chép có thể  khiến bạn cảm thấy nhàm chán.

Cộng đồng là “nhịp đập” của một dự án. Tôi thường hỏi những người sáng lập rằng liệu họ có biết rằng về cơ bản họ sẽ phải trở thành đại diện dịch vụ khách hàng của Discord trong những ngày đầu của dự án hay không và hầu hết họ đều không nghĩ tới điều đó. Tốc độ của cộng đồng là bước kiểm tra cuối cùng về hướng đi lên (hoặc đi xuống) của một dự án vì bản thân cộng đồng bây giờ chính là một là dự án. Nếu bạn có thể DCF^[1] một cộng đồng thì tất cả chúng ta có thể ngừng cố gắng phát minh ra các công cụ mới giúp định giá crypto.

Một dự án tuyệt vời thì sẽ thu hút những người tài giỏi thông minh (nhà xây dựng, tài chính, tiếp thị, v.v.). Vitalik xây dựng nên ethereum, nhưng 20 đội đang xây dựng Layer 2 (Lớp 2), Banteg và đội ngũ cũng đã mang lại giá trị to lớn. Chúng tôi sẽ nhắc đến tokenecon ở phần tiếp theo, nhưng việc hoàn thành tokenecon và các ưu đãi chính là chìa khóa để xây dựng một cộng đồng (phần thưởng được trao một năm của SNX là một ví dụ chính).

Những người sáng lập phải chú ý đến cộng đồng của họ và bên cạnh đó, các thành viên cộng đồng cần biết được rằng những phản hồi và nhận xét của họ sẽ được xem xét một cách nghiêm túc. Điều này rất quan trọng để các thành viên trong cộng đồng cảm thấy họ là một phần và hơn nữa các dự án cũng được cải thiện.

Cộng đồng nên được phát triển theo thời gian, tôi có thể cho bạn biết cộng đồng Yearn đã thay đổi từ là một dự án với  “con số đi lên” trong mùa hè năm 2020 đến thực hiện hầm mới nhằm tái xác định lại tài chính trong một vài vài tháng. Yearn đã phát triển cộng đồng của mình một cách hiệu quả từ hard cap token đến việc tăng cap để hỗ trợ tương lai của dự án. Đó được gọi là tăng trưởng cả về EQ và IQ.

Các cộng đồng này cũng cần phải hòa nhập. Một ví dụ có tính lịch sử đó là cộng đồng của Ethereum luôn rộng mở chào đón các nhà phát triển, trong khi bitcoin mang nhiều cảm giác độc quyền hơn bởi nó khó xây dựng hơn, vì vậy nó chỉ thu hút một cộng đồng nhà phát triển nhỏ hơn. Thực tế là chỉ vì điều gì đó khó làm không có nghĩa là nó đáng giá, có hàng trăm dự án DeFi kỳ diệu trên Ethereum và không thể được xây dựng trên bitcoin. Một ví dụ gần đây hơn là SushiSwap và Uniswap - nơi mà SushiSwap đang mở cộng đồng và  Uniswap đã tạo ra tiêu chuẩn thay đổi rất cao (cần 1 triệu UNI nắm giữ hoặc ủy quyền để tạo đề xuất, hoặc 20 triệu đô la) ở phạm vi rộng hơn cộng đồng đã được chuyển hóa thành một thứ mà họ thực sự có thể gây ảnh hưởng.

Uniswap có thể đưa những thứ mình làm được ra thế giới, nhưng đây là con đường một chiều vì người dùng không thể đáp lại và tham gia. Uniswap xây dựng với tốc độ mà nó có thể thuê, trong khi Sushi phát triển với tốc độ nhanh nhất có thể để khuyến khích cộng đồng của mình.

Các thành viên trong cộng đồng đều muốn những thứ tích cực. Joe Lubin xây dựng ConsenSys (và một phần lớn của cơ sở hạ tầng then chốt của Ethereum) trong khi vẫn đưa Ethereum phát triển còn Mehow đã đưa cộng đồng Thorchain tiến về phía trước. Cả hai ban đầu đều không phát minh ra các dự án cốt lõi của họ.

Tokenecon đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sự thành công của một dự án và cộng đồng của nó. Khả năng tạo ra giá trị và khả năng nắm bắt giá trị đó của một dự án là hai thứ rất khác nhau và thường bị mặc định khi những người sáng lập nghĩ về hai điều trên so với việc cố gắng hoàn thiện tiện ích sau thực tế đó.

Nếu một dự án không thể nắm bắt giá trị thông qua token của nó thì sẽ thường là một quả bom hẹn giờ vì vòng lặp có thể bị phá vỡ, khiến cho sự thành công của nhiều dự án phụ thuộc vào giá trị token của nó. Bên cạnh đó, cũng khó để thu hút một cộng đồng nếu giá trị mà họ đang giúp tạo ra không được nhận lại vào token mà họ nắm giữ.

Có rất nhiều ví dụ về các token mà đã thành công nhờ việc thu thập giá trị của chúng đã được mã hóa cứng ngay từ bắt đầu hoặc có thể được thêm vào sau này (thu phí chuyển Uniswap). Mặc dù có những dự án mà việc nắm bắt giá trị token giới hạn ở mức tốt nhất, Gnosis có một bộ sản phẩm tuyệt vời và Gnosis đảm bảo  an toàn hơn 1 tỷ đô la tài sản, nhưng việc thu thập giá trị bằng token lại bị hạn chế.

Theo nguyên tắc chung, hãy đảm bảo rằng token đóng vai trò quan trọng đối với một dự án và nó đang được trao thưởng cũng như phân phối để khuyến khích các hành động đúng đắn. Có nhiều cách để token mang lại giá trị (yêu cầu về phí, yêu cầu về kho bạc, yếu tố kinh tế quan trọng đối với dự án hoặc một yếu tố cụ thể bên trong) và không có cách nào là đúng vì nó thay đổi tùy thuộc vào chính dự án. Tức là Staking hoạt động đối với Ethereum, phí hoạt động đối với SushiSwap và tài sản bonding/ pool hoạt động đối với Rune.

Đối với VC, không phải dự án nào cũng cần token để có thể thành công. Mặc dù cánh cửa luôn rộng mở cho cả Zapper và DeBank (hai công ty đầu tư DV) phát hành token, nhưng họ không nhất thiết phải theo đuổi giá trị trong việc trở thành trang đầu của DeFi. Bất chấp việc một dự án có thể phát triển càng lâu mà không có token thì sẽ càng có nhiều sự lựa chọn mà họ duy trì để phát triển trong việc phát hành sau này, miễn là họ không nói trước thời điểm quan trọng để phát hành token nhằm tăng trưởng ngay hiện tại.

Các bản phát hành tốt nhất trong lần đầu tiên được giới thiệu như một câu lạc bộ chỉ dành cho VIP nhưng sau đó nhanh chóng được phát hành ra toàn thế giới để cho mọi người đều có thể tham gia.

Chúng ta phải thành thật với bản thân rằng hầu hết crypto có thể ở trong đó chỉ để kiếm tiền, cũng như công nghệ, vậy nên các dự án nên dựa vào nguồn vốn thuê và thu hút ngay từ đầu nhưng hãy chắc chắn rằng bạn không cho tất cả đi quá sớm.

Niềm tin là thứ chúng ta giành được, không phải là điều đương nhiên. Mọi đặc trưng hay thuộc tính của  một dự án, người sáng lập, sản phẩm hay tokenecon đều tồn tại dọc theo một phổ và không bao giờ là nhị phân. Khi bạn tiếp tục thực hiện một dự án và bản thân dự án đó bắt đầu mang lại (hoặc không), niềm tin của bạn sẽ tăng lên và bạn sẽ cảm thấy dễ dàng hơn khi đảm nhận một vị trí lớn hơn.