QUẢN TRỊ DEFI: Bạn cũng có quyền!

Đa số sách báo phát hành tập trung vào chỉ dẫn cách quản trị hiệu quả cho các doanh nghiệp. Tuy nhiên, để các giao thức DeFi tự quản trị thành công, cần phải thiết lập phương án tiên tiến.

Phân biệt Tài chính tập trung và Phi tập trung #2: DeFi – Tài chính phi tập trung là gì?

Tài chính phi tập trung hay DeFi là phong trào mà cho phép người dùng sử dụng các dịch vụ tài chính như cho vay, mượn và trao đổi mà không cần phải dựa vào các thực thể tập trung – các bên trung gian.

Otis ReportChâu Minh

Bạn cứ tưởng tượng để quản lý một cộng đồng online xuyên quốc gia có thành viên hoạt động múi giờ khác nhau, mục tiêu khác nhau và đa số ẩn danh. Điều này còn trở nên phức tạp hơn nhiều khi liên quan tới lượng lớn vốn, và việc giao tiếp thì đa phần hạn chế trên các nền tảng mạng xã hội (như Telegram, Discord,..)

Vậy làm thế nào các dự án DeFi có thể quản lý xung đột lợi ích và phân tranh quyền lực? Ai có quyền quyết định mục đích sử dụng quỹ và cách thức phân chia? Yếu tốt nào sẽ được ưu tiên?

Không giống như các công ty truyền thống với cấu trúc quản lý tập trung, giao thức DeFi không yêu cầu tuân thủ bất kỳ quy tắc nào ngoại trừ những dòng mã hóa trên chuỗi. Và chúng thường được biết đến như “Code là luật”.

Giao thức DeFi tự quản trị thì gọi là Tổ chức Phi tập trung tự trị (DAO), tổ chức nằm dưới sự điều hành của các bản hợp đồng thông minh trên chuỗi. DAO cho phép các cộng đồng phối hợp với nhau mà không cần phương pháp quản lý tập trung và DAO điều phối xoay quanh bộ luật được đồng thuận để cùng đạt mục đích chung.

Giải quyết vấn đề quản trị giao thức DeFi, các dự án như Compound ưu tiên quản trị dựa trên mô hình token quản trị. Các token quản trị cung cấp quyền bỏ phiếu, cho phép người sở hữu token bỏ phiếu cho dự thảo giao thức mà có thể gửi lên bởi bất cứ thành viên nào trong cộng đồng.

Đồng ý rằng hệ thống này không hoàn hảo tuyệt đối. Có hàng tá vấn đề như là sự thờ ơ của người bỏ phiếu, chi phí tham gia cao do phí gas cao và kế quả bỏ phiếu không ràng buộc (không đủ túc số). Mặc dù vậy, chúng ta nên chú ý rằng DeFi vẫn chỉ đang trong giai đoạn sơ khai của nó. Cho tới khi có hệ thống quản trị mới hơn và tốt hơn được phát triển, thì mô hình này vẫn sẽ được coi là tiêu chuẩn của cả ngành công nghiệp DeFi.

Hiện tại sau khi bạn có thể đã hiểu hơn về cách các giao thức DeFi tự quản trị, chúng tôi muốn chia sẻ hai dự án cung cấp các công cụ quản trị dự án DeFi là Aragon và Snapshot.

1. Aragon

1.1 Aragon là gì?

Aragon là một dự án vì cộng đồng với sứ mệnh trao quyền tự do bằng cách tạo ra các công cụ giúp tổ chức phi tập trung phát triển. Aragon sinh ra mang trên mình sứ mệnh kiến tạo một xã hội tự do, mở cửa và bình đẳng. Trong bối cảnh công nghệ tiên tiến phát triển với tốc độ chóng mặt, và quan ngại về vai trò của chúng trong việc tạo ra các thể chế toàn cầu về kiểm soát, giám sát và đàn áp tập trung.

Aragon được tọa ra nhằm giảm thiểu việc tạo mới và duy trì cấu trúc công ty và tổ chức.

Dự án Aragon quản lý bởi hiệp hội Aragon Association, một thể chế phi lợi nhận có trụ sở tại Zug, Thụy Sỹ và quản trị bởi người sở hữu token Aragon Network (ANT).

1.2 Aragon Court là gì?

Aragon Court là một giải pháp sáng tạo bởi Aragon mô phỏng chức năng của toàn án luật pháp trong thế giới doanh nghiệp truyền thống. Khi có tranh chấp, người tham dự có thể đưa chúng ra trước Aragon Court và bồi thẩm đoàn sẽ quyết định xử phạt bên nào.

Bồi thẩm đoàn được chọn ngẫu nhiên từ pool và đưa ra quyết định bằng cách locking token ANJ. Khác với tòa án truyền thống, bồi thẩm đoàn được thưởng phí tranh chấp khi họ bỏ phiếu cho kết quả chiếm đa số. Như vậy, hệ thống này không ưu ái quyết định thiếu khách quan mà dựa trên sự đồng thuận của xã hội.

Bồi thẩm đoàn bỏ phiếu cho bên thiểu số sẽ bị tước một phần token ANJ và số token đó dùng để thưởng cho bên đa số. Nếu không thỏa mãn với kết quả, nguyên cáo hay bị cáo đều có thể trả một khoản phí để trình vụ tranh chấp đó tới bồi thẩm đoàn sĩ số lớn hơn để nhận xét duyệt. Quá trình này có thể lặp lại cho tới khi toàn bộ pool bồi thẩm đoàn cùng xử lý vụ tranh chấp.

Bồi thẩm đoàn cũng có thể nhận thêm phí đăng ký hàng tháng ngoài phí tranh chấp.

1.3 Làm thế nào để trở thành thành viên của bồi thẩm đoàn?

Để trở thành thành viên của bồi thẩm đoàn, bạn sẽ cần có tối thiểu 10,000 token Aragon Court (ANJ), chúng có thể mua bán trên các sàn giao dịch phi tập trung như Uniswap. ANJ được tạo ra bằng cách khóa token Aragon (ANT) vào một đường cong liên kết – càng nhiều ANT khóa thì càng tạo ra nhiều ANJ.

1.4 Ai là người sử dụng Aragon?

Những dự án DeFi hàng đầu như Aave hay Curve dùng Aragon. Tính tới tháng 9 năm 2020, hơn 1,600 DAO đã được tạo ra với 350 triệu USD giữ tại Aragon.

2. Snapshot

Phí gas Ethereum cao khiến cho chi phí bỏ phiếu on-chain cũng tăng theo tới mức vô lý, điều này đã cản trở nhiều “cổ đông” nhỏ tham gia vào quy trình quản trị. Với Snapshot, người dùng có thể giải quyết vấn đề này bằng cách “chụp nhanh” phiếu bầu off-chain, và tạo ra chu trình bỏ phiếu 0 phí gas hiệu quả.

Snapshot đã được áp dụng vào rất nhiều dự án DeFi để thiết lập các quy trình quản trị. Snapshot không thu phí và tính tới đầu năm nay, có tới 418 dự án khác nhau đã đăng ký sử dụng Snapshot.

2.1 Thiếu sót của Snapshot

Do Snapshot sử dụng hệ thống bỏ phiếu off-chain, kết quả bỏ phiếu thu được không rằng buộc trên chuỗi bởi các hợp đồng thông minh. Thay vào đó, các nhóm dự án hoặc những người được ủy quyền sẽ phải thực hiện kết quả bỏ phiếu trên chuỗi, điều này có thể bị ngăn cản nếu kết quả có vẻ đáng ngờ.

Về tính hiệu quả, Snapshot chỉ có vai trò như poll thăm dò ý kiến trong khi quyền thực hiện thực tế vẫn nằm trong tay các nhóm khác. Mặc dù điều này đồng nghĩa với quyền lực vẫn có phần tập trung, giải pháp cung cấp bởi Snapshot vẫn là một giải pháp thực tế và hiệu quả về mặt chi phí cho các dự án DeFi nhằm khuyến khích cộng đồng cùng tham gia vào quá trình quản trị.

2.2 Hướng dẫn step-by-step sử dụng Snapshot

• Bước 1: Truy cập trang chủ https://snapshot.page/#/ và chọn dự án bạn muốn bỏ phiếu.
• Bước 2: Nhấn vào đề xuất có hiệu lực mà bạn muốn bỏ phiếu.
• Bước 3: Sau khi nghiên cứu xong đề xuất, kéo xuống dưới cùng, bạn sẽ thấy một khung lựa chọn để bỏ phiếu. Click vào ô bạn muốn chọn và click “Vote”
• Bước 4: Cửa sổ để xác nhận sẽ hiện ra. Sau khi kiểm tra quyền bỏ phiếu và lựa chọn của mình, click vào ô “Vote”
• Bước 5: Cửa sổ “Signature Request” (yêu cầu chữ ký xác nhận) sẽ hiện ra. Click “Sign” (ký tên). Lưu ý rằng cả quá trình không mất một loại phí nào. Và bạn đã hoàn thành nhiệm vụ quản trị của mình!