Ngoài DeFi 2.0 - Điều gì đang thúc đẩy sự đổi mới hiện tại của DeFi?

Sau một thời gian trì trệ kéo dài, DeFi đã một lần nữa trở lại trong số các câu chuyện hàng đầu về crypto. Sự trở lại này chủ yếu được dẫn dắt bởi thuật ngữ gây nhiều tranh cãi là "DeFi 2.0", được đặt ra bởi nhà phát triển của Alchemix Finance, Scoopy Trooples. Trong một chủ đề Twitter gần đây, Scoopy đã nêu bật lên một số giao thức thế hệ 2 được xây dựng dựa trên các đổi mới từ "zero to one", được tạo ra bởi thế hệ đầu tiên của DeFi như MakerDAO, Uniswap, Compound và Yearn. Sự phân loại này đã gây ra cuộc đấu tranh trong việc phân loại các giao thức DeFi và chuyển sự chú ý khỏi những thay đổi thực tế xảy ra dưới bức màn che đậy. Các mốc thời gian trên Twitter liên tục bị nhầm lẫn khi mọi người cùng đặt câu hỏi về đợt fork OlympusDAO ưa thích của họ:

"Đây có phải Defi 2.0 không?"

Thay vì tranh luận về sự khác biệt giữa các quy ước đặt tên tùy ý (DeFi 1.0 so với DeFi 2.0), chúng ta hãy nhìn lại và xem xét các chủ đề vĩ mô đang thúc đẩy làn sóng đổi mới DeFi gần đây nhất. Một năm trước, một báo cáo như vậy sẽ đề cập đến các xu hướng về các cuộc tấn công của Vampire và khởi động các chiến dịch. Hôm nay, chúng ta sẽ khám phá ra sự đời của các giao thức đặt "Thanh khoản lên hàng đầu" (LaaS) bên cạnh sự gia tăng của các giao thức tự động hóa, nâng cao, hoặc mở rộng các mô hình kinh tế DeFi hiện có.

1. Liquidity-as-a-Service (LaaS)

Khai thác thanh khoản, trái tim và linh hồn của DeFi summer 2020, gần đây đã không còn được ưa chuộng khi các giao thức phải vật lộn để đối phó với hậu quả của việc các nhà cung cấp thanh khoản rút bớt vốn khỏi hệ thống. Mô hình khai thác thanh khoản cung cấp các ưu đãi ngắn hạn cho các nhà cung cấp thanh khoản, và tạo ra những hậu quả lâu dài về sau. Do đó, các dự án nhận ra rằng họ cần hệ thống tốt hơn để đảm bảo tính thanh khoản bền vững, đồng thời điều chỉnh các ưu đãi dài hạn cho các nhà đầu tư. Khi vấn đề được biết đến nhiều hơn, các dự án đang bắt đầu chuyên môn hóa về LaaS. Sử dụng nhà cung cấp LaaS, các giao thức có thể mua thanh khoản của họ ngay từ thị trường hoặc thuê nó từ các giao thức được thiết kế để cung cấp tính thanh khoản với chi phí thấp nhất nhưng chất lượng cao nhất.

1.1 Olympus Pro

OlympusDAO là dự án đầu tiên tạo ra một giải pháp thay thế khả thi cho mô hình khai thác thanh khoản bằng cách sử dụng cơ chế liên kết mới của nó. Bằng cách phát hành token gốc OHM với mức chiết khấu, Olympus có thể mua các vị trí LP từ thị trường để tạo ra "giao thức sở hữu thanh khoản" (POL). Sự ra mắt gần đây của dịch vụ Olympus Pro đã đánh dấu lần cung cấp LaaS đầu tiên của DeFi bằng cách giới thiệu mô hình trái phiếu của Olympus cho hệ sinh thái DeFi rộng lớn hơn. Olympus Pro cung cấp cho các dự án triển khai cơ chế liên kết Olympus tùy chỉnh. Đồng thời cũng giới thiệu một kênh nhu cầu mới cho token của họ. Các dự án mua thanh khoản của chính họ sẽ tích lũy doanh thu được tạo ra từ phí giao dịch, nhưng cũng sẽ chịu tổn thất tạm thời (IL) liên quan đến thay đổi giá. Cách tiếp cận này có thể sẽ phù hợp nhất cho các dự án lớn hơn với giá token ít biến động hơn để giảm IL.

1.2 Tokemak

Ngược lại với Olympus, Tokemak là một giao thức được thiết kế chỉ để cung cấp thanh khoản. Ở cấp độ cao, Tokemak sẽ hoạt động như một nhà tạo lập thị trường phi tập trung. Tokemak sẽ tập trung tất cả tài sản, trở thành một pool tài sản cực lớn, sau đó rót thanh khoản sang những dự án cần thiết. Các dự án cuối có thể là sàn giao dịch, nền tảng cho vay, AMM,....

Dự án sẽ thu hút tài sản vào những Reactor (giống như Pool) bằng mức yield hấp dẫn, sau đó sẽ trả thưởng người dùng bằng TOKE - token dự án. Dòng thanh khoản này di chuyển đi đâu sẽ được cộng đồng quyết định bằng cách Stake TOKE.

Có thể tóm tắt đặc tính của Tokemak như sau:

Người dùng gửi tài sản và vì lãi suất, nhận về TOKE ⇒ TOKE sẽ tăng giá vì ngày càng điều khiển nhiều tài sản hơn ⇒ Người dùng gửi nhiều tài sản hơn để lấy TOKE ⇒ Thanh khoản ngày càng cao, dẫn đến “deep liquidity” cho các dự án cuối.

1.3 Fei Protocol x Ondo Finance Partnership

Ngoài việc cải tiến giao thức stablecoin cốt lõi, Giao thức Fei gần đây công bố kế hoạch hợp tác với Ondo Finance để cung cấp tùy chọn LaaS không tốn phí trong thời gian ngắn hạn cho DeFi. Giao thức có thể gửi token gốc của họ vào các vault liquidity Ondo trong một khoảng thời gian cụ thể và các khoản tiền gửi của chúng được khớp với FEI mới đúc. Cặp token này sau đó được gửi đến AMM để cung cấp thanh khoản. Thiết kế Fei x Ondo thu hút các dự án muốn tạo thanh khoản theo yêu cầu mà không cần trả trước phí để có được phía còn lại của cặp thanh khoản. Để đổi lấy nửa còn lại của vị thế thanh khoản, Fei tính một khoản phí cố định nhỏ khi đáo hạn. Vì các dự án hoạt động như nhà cung cấp thanh khoản, chúng được hưởng phí giao dịch nhưng cũng có khả năng chịu IL. Vào cuối chu kỳ, Ondo trả lại thanh khoản token được cung cấp = phí giao dịch - IL âm. Chiến lược này mang lại cho các giao thức một cách thức mới để cung cấp thanh khoản trong khoảng thời gian ngắn với chi phí thấp.

Nhìn chung, các nhà cung cấp LaaS đang giới thiệu các phương pháp tạo tính thanh khoản bền vững với chi phí thấp hơn cho các giao thức. Mặc dù mọi lựa chọn đều sẽ có ưu và nhược điểm, nhưng ngày càng rõ ràng rằng LaaS đang trong giai đoạn đầu của quá trình từ bỏ hệ thống hiện tại khỏi thói quen khai thác thanh khoản.

2. Giao thức Second-Order

Danh mục thứ 2 của dự án định hình lại DeFi là những gì tôi gọi là giao thức "second order". Tận dụng tính chất có thể kết hợp của DeFi, các dự án này được xây dựng dựa trên cơ sở hạ tầng DeFi hiện có để tự động hóa, nâng cao, hoặc mở rộng mô hình và quy trình kinh tế DeFi hiện có. Kể từ khi chúng ngồi trên "money legos" hiện có, tiện ích đi kèm với cái giá phải trả là rủi ro kép.

2.1 Automater – Tự động hóa

Việc tạo ra một nền tảng yield-as-a-service của Yearn đã mang lại các dự án một chiến lược tự động hóa để thích ứng với các chức năng đặc biệt khác trên DeFi: tìm một quy trình mà thời gian hoặc phí gas không hiệu quả và ngừng nó cho 1 khoản phí nhỏ. Đổi lại, hệ sinh thái trở nên dễ tiếp cận hơn và hiệu quả hơn. Một số dự án đang được xây dựng để tự động hóa các quy trình vi mô cụ thể trong DeFi. Popsicle Finance sử dụng tài sản cho các vị thế LP và quản lý các vị thế thanh khoản trên nhiều sàn giao dịch và Layer 1. Convex Finance phục hồi token $CRV và Curve LP để có phần thưởng thêm, phí giao dịch và các tính năng quản trị. Mặc dù cũ hơn một chút (theo thuật ngữ crypto), Pickle Finance cung cấp dịch vụ auto compound cho các vault tổng hợp lợi nhuận chưa có tính năng này như 1 tính năng gốc. Sự xuất hiện của các dự án cung cấp dịch vụ tự động hóa là bằng chứng cho thấy nếu một vấn đề không được giải quyết triệt để bằng một giao thức thống trị, người mới sẽ vào để làm điều đó.

2.2 Nâng cấp

Lần lặp đầu tiên của giao thức DeFi đã tạo ra một số đổi mới từ 0 đến 1 hiện đóng vai trò là nền tảng của hệ thống tài chính có thể lập trình của chúng tôi. Một số ví dụ nổi bật nhất bao gồm Maker (các vị thế nợ được thế chấp hoặc CDP) Compound và AAVE (thị trường lãi suất phi tập trung), Uniswap (market maker tự động), và Yearn (tổng hợp lợi nhuận). Không giống như các giao thức DeFi thế hệ đầu tiên, các bộ nâng cao mô hình không giới thiệu mô hình hoạt động mới cho DeFi. Thay vào đó, họ lặp lại lại output từ các giao thức hiện có để cung cấp một mô hình tốt ưu hóa đơn cho người dùng cuối.

Một trong những dự án phát triển nhanh nhất tháng qua, Abracadabra.money, là một ví dụ tuyệt vời về một dự án sử dụng chiến lược nâng cao mô hình bằng cách tạo CDP từ các tài sản mang lại lợi nhuận. Mô hình CDP ban đầu được MakerDAO giới thiệu như một cách để tạo nên một hệ thống tín dụng không cần cấp phép. Người dùng sử dụng stablecoin gốc DAI của giao thức bằng cách dùng nhiều vault thế chấp vượt mức. Lỗi phổ biến đối với Maker là các CDP của họ không hiệu quả về vốn vì tài sản của họ vẫn bị khóa trong vault và không sinh lời. Để cải thiện hiệu quả mô hình CDP, Abracadabra sử dụng các tài sản sinh lợi hiện có làm thế chấp để đúc stablecoin gốc MIM của nó. Điều này không chỉ giúp cho tài sản nhàn rỗi của người dùng hoạt động, mà còn cung cấp cho người vay thanh khoản tốt hơn. Vì tài sản thế chấp ở Abracadabra liên tục ích lũy lãi suất và tăng về giá trị danh nghĩa, xác suất thanh lý giảm theo thời gian, nhưng không bao giờ về không. Mặc dù các công cụ nâng cao mô hình như Abracadabra không giới thiệu bất kỳ điều gì mới cho DeFi, nhưng loại dự án này đã tìm thấy sự phù hợp với thị trường sản phẩm thông qua việc tăng hiệu quả sử dụng vốn.

2.3 Mở rộng

Các bộ mở rộng mô hình là các giao thức giới thiệu một sự đổi mới tương tự từ 0 đến 1 mà các giao thức bậc 1 đã tạo ra, tạo nên giá trị tổng thể mới cho toàn bộ hệ thống. Không giống như các layer cơ sở của chúng, những thứ nguyên thủy này chỉ có thể thực hiện được thông qua việc sử dụng các giao thức DeFi stacked.

Alchemix Finance là một ví dụ về công cụ mở rộng mô hình. Thoạt nhìn, việc sử dụng CDP của Alchemix được xây dựng dựa trên các tài sản mang lại lợi nhuận giống với Abracadabra. Tuy nhiên, những khác biệt nhỏ cho phép Alchemix tạo nên sự hiệu quả về vốn, một mô hình vay thế chấp vượt mức mà không dẫn đến thanh lý. Sẽ luôn có thanh khoản trong mô hình Maker/ Abracadabra vì giá trị tài sản thế chấp của họ tính bằng tài sản cơ sở khác với stablecoin đã phát hành. Không giống các multicollateral stablecoin của Maker và Abracadabra, các khoản vay của Alchemix là các phiên bản tổng hợp của tài sản thế chấp cơ bản làm cho chúng có giá trị trong cùng một tài sản cơ sở. Ví dụ, các khoản vay ETH được phát hành dưới dạng alETH, một tài sản tổng hợp được gắn với giá ETH. Điều này cho phép Alchemix loại bỏ rủi ro về giá khỏi mô hình của mình và đảm bảo không bị thanh lý. Do đó, toàn bộ số tài sản thế chấp có thể được dùng trên khắp DeFi để cung cấp nguồn trả nợ liên tục. Trong khi nhiều người sẽ trích dẫn "khoản vay tự trả" là nguyên gốc của Alchemix, phần mở rộng thực sự là khả năng hấp thụ chi phí cơ hội liên quan đến quyết định giữa tiêu dùng và tiết kiệm.

Một nhóm khác của bộ mở rộng mô hình lấy các dẫn xuất DeFi và giải cấu trúc chúng thành các phần riêng biệt. Ví dụ về các loại dự án này bao gồm Pendle và Tranche Finance. Tùy chọn này cung cấp cho người dùng nhiều tùy chỉnh hơn và các chiến lược bảo hiểm rủi ro. Với mức độ đổi mới của họ, số lượng các nhóm mở rộng mô hình là khan hiếm so với các bộ tự động hóa mô hình và thiết bị nâng cấp mô hình. Tuy nhiên, các thuộc tính độc đáo của các dự án này có thể đóng vai trò là hạt giống tạo ra các "killer app" để thu hút nhiều người đến với DeFi.

2.4 Rủi ro phức hợp

Giả thuyết mà mô hình hóa các bộ tự động hóa, bộ nâng cấp và mở rộng sử dụng không đi kèm với sự đánh đổi. Bản chất có thể kết hợp của các giao thức bậc hai này dẫn đến rủi ro phức tạp không còn được kiểm soát trong giao thức. Nếu các giao thức tạo ra đầu vào của chúng được khai thác, thì các giao thức bậc 2 cũng sẽ thất bại. Điều này tạo ra một cấu trúc "house of card", sự thất bại của bất kỳ trụ cơ sở nào cũng sẽ lật đổ toàn bộ. Những thứ khác không thay đổi, hoặc tất cả đều bằng nhau, giá trị gia tăng của các giao thức bậc 2 được bù đắp bởi rủi ro do khả năng kết hợp. Bất chấp cách marketing vô tâm mà nhiều dự án này sử dụng, điều quan trọng là phải hiểu rằng rủi ro hiện hữu nhiều hơn bao giờ hết trong các giao thức thứ hai.

2.5 Ngoại lệ và Kết luận

Nhóm các chủ đề này không thể bao trùm tất cả các ứng dụng mới trong Defi. Một giao thức khác ngoài danh mục này có thể là sự đổi mới tiên phong nhưng không phù hợp hoàn hảo trong bài viết này. Một ví dụ là sản phẩm Rari Capital's Fuse. Fuse sử dụng mô hình lãi suất của Compound và AAVE, và áp dụng nó ở cấp độ chi tiết hơn cho phép người dùng tạo gộp một nhóm tài sản đáng tin cậy để nhận lãi suất. Nó vẫn đang cung cấp sự đổi mới có ý nghĩa bằng cách giới thiệu cấu trúc nhóm sở thích không được phép mặc dù không hoạt động như một nhà cung cấp LaaS hoặc được xây dựng trực tiếp trên các giao thức khác.

Các nhà cung cấp LaaS và các giao thức bậc 2 cũng không xác định các đặc điểm nên được sử dụng để gọi một thứ gì đó là "DeFi 2.0". Cố gắng áp dụng nhãn mác thu hút không phải là điều nên được thực hiện một cách chủ động trong khi thị trường đang trải qua quá trình phát triển nhanh chóng như vậy. Chúng ta có thể để dành công việc đó cho các nhà sử học trong tương lai. Nếu may mắn, chúng ta sẽ có thể vượt qua một năm nữa trước khi giải quyết vấn đề không thể tránh khỏi là "DeFi 3.0"