Liquity: Vay theo thuật toán không tính lãi trên Ethereum

Ra mắt trên Mainnet vào tháng 4 năm 2021, Liquity là làn gió mới tham gia vào thị trường Lending DeFi với dịch vụ phi tập trung mới lạ. Giao thức giống như MakerDAO cung cấp các khoản vay không tính lãi đối với ETH, đó là thứ tài sản duy nhất được chấp nhận làm tài sản thế chấp. Các khoản vay được thanh toán bằng LUSD, một dạng USD ổn định, và người vay cần duy trì tỷ lệ tài sản thế chấp tối thiểu là 110% để tránh bị thanh lý.

Mặc dù Liquity gần giống với MakerDAO, nhưng nó khác biệt ở một số khía cạnh. Các khoản vay lãi suất 0%, quản lý giao thức bất biến và phi tập trung, hiệu quả sử dụng vốn cao hơn, số tiền hoàn lại và cơ chế chốt mạnh mẽ để mang lại trải nghiệm người dùng đơn giản và công bằng hơn.

1. Khởi động mạnh mẽ

Liquity nhìn thấy sự quan tâm mạnh mẽ của người dùng khi ra mắt, tăng từ $0 lên $1 tỷ TVL^[1] trong 10 ngày. Sự đòi hỏi này, cùng với việc phát hành LUSD mạnh mẽ, là do phần thưởng được phân phối cho những người tham gia của Uniswap LP farming cho các mỏ LUSD:ETH, nơi mà diễn ra 6 tuần tiếp theo trên mainnet. Sau giai đoạn này, chúng tôi quan sát thấy tổng cung LUSD có xu hướng giảm, điều này vẫn chưa tạo ra sự thay đổi rõ ràng.

Trong khi đó, tổng tỷ lệ tài sản đảm bảo (TCR), đã giảm đột ngột trong sự sụp đổ của thị trường vào ngày 19 tháng 5, nhưng tình hình ngay lập tức đảo ngược với việc thanh lý các vị thế nợ có thế chấp. Trong sự kiện này, TCR gần như tăng đột biến lên đến 500% trước khi tìm thấy mức bình thường mới xung quanh mức 300%. Dữ liệu được giới hạn trong một sự cố thị trường duy nhất, nhưng bản thân nó cho thấy triển vọng cho thiết kế không thích rủi ro của Liquity.

2. Khái niệm cơ bản về việc vay mượn

Ether được chấp nhận là tài sản thế chấp duy nhất trên giao thức Liquity. Nhóm Liquity khẳng định rằng đây là một quyết định được thực hiện nhằm theo đuổi phân quyền và đơn giản hóa trải nghiệm người dùng cũng như tính kinh tế của giao thức. Ether là tài sản phi tập trung nhất trên Ethereum, cho phép LUSD của Liquity có sự hỗ trợ phi tập trung hơn khi dùng ETH làm tài sản thế chấp duy nhất. Việc có ETH làm tài sản thế chấp duy nhất cũng làm giảm bớt sự phức tạp của Liquity từ góc độ người dùng.

Có một cơ chế thanh lý ngay lập tức cho các vị thế nợ được thế chấp không đủ (CDP) trên Liquity. CDP thực tế là một kho tiền nơi người đi vay lấy và duy trì các khoản vay của họ. Liquity gọi những hầm chứa này là các Trove.

Trove bao gồm 2 đối trọng: một cho tài sản thế chấp ETH và một cho khoản nợ được tính bằng stablecoin của giao thức, LUSD. Khoản nợ tối thiểu là $2000 và không có thời hạn trả nợ miễn là tỷ lệ thế chấp tối thiểu được duy trì. Người dùng có thể đóng Trove khi trả được nợ.

3. Thanh lý và Pool ổn định

Các nền tảng CDP hiện tại thực hiện thanh lý theo 2 cách. Các vị thế vay dưới thế chấp được đấu giá hoặc bán tháo giá cố định diễn ra với chiết khấu. Liquity cho rằng cả hai mô hình kinh doanh này đều có nhược điểm. Các cuộc đấu giá không được tối ưu hóa để đạt được hiệu quả về thời gian trong khi việc giảm giá cháy hàng không thể đạt được mức giá tối ưu vì động lực định giá chính không phải là nhu cầu thị trường mở.

Trên Liquity, Trove vay dưới thế chấp bị thanh lý tự động. Nếu bất kỳ Trove rớt dưới tỉ lệ thế chấp tối thiểu (MCR) 110%, giao thức ngay lập tức thanh lý vị thế. Quá trình này mang tính thuật toán, không yêu cầu người mua hoặc người đặt giá nào đạt được doanh số bán này. Những người vay thanh lý giữ LUSD còn lại của họ và tất cả tài sản thế chấp ETH của họ được phân phối trở lại Pool ổn định.

Pool ổn định là quỹ bảo hiểm của giao thức hoạt động như tuyến phòng thủ đầu tiên để duy trì khả năng thanh toán của hệ thống bằng cách thanh toán khoản nợ của các Trove đã thanh lý. Pool ổn định được tài trợ bởi những người đi vay khác, cụ thể là "Nhà cung cấp ổn định", những người mà thế chấp ETH để phát hành LUSD. Sau đó, họ gửi khoản vay LUSD vào Pool ổn định để kiếm lợi nhuận từ sự thanh lý.

Khi Trove được thanh lý khi chúng giảm xuống dưới MCR, các token LUSD sẽ được đốt khỏi Pool ổn định với số lượng tương đương khoản nợ đã thanh lý. Đổi lại, tài sản thế chấp của Trove đã thanh lý được thêm trở lại Pool ổn định (làm tài sản thế chấp) để đảm bảo rằng tổng nguồn cung LUSD vẫn được hỗ trợ.

Kết quả của quá trình đốt này, Nhà cung cấp ổn định mất một số LUSD của họ nhưng được bồi thường bằng các tài sản thế chấp đã thanh lý làm phần thưởng vì họ là nhóm duy nhất cung cấp thanh khoản cho Pool ổn định. Cả việc đốt LUSD và phân phối lại ETH đã thanh lý đều diễn ra trên cơ sở tỷ lệ cho mỗi Nhà cung cấp ổn định (sẽ nói thêm sau).

Vì việc thanh lý diễn ra ngay lập tức khi CDP giảm xuống dưới mức 110%, các Nhà cung cấp ổn định có khả năng thu được một lượng LUSD cao hơn để đổi lại các tài sản thế chấp mà họ đã cung cấp. Trong khi đó, điều này cũng có nghĩa là tiền phạt thanh lý bằng 10% giá trị bị khóa.

4. Quản lý rủi ro

Trong trường hợp xảy ra sự cố, Trove vẫn có nguy cơ trở thành dưới thế chấp. Trong thời kỳ thị trường hỗn loạn vào tháng 5 năm 2021, hơn 300 Trove đã được thanh lý do giá ETH giảm đột ngột. 7.9% Pool ổn định đã được sử dụng để thanh lý, mua lại ETH cho Nhà cung cấp ổn định với mức giá trung bình là $1916.91. Trong khi đó, 'Chế độ phục hồi' đã được kích hoạt 2 lần trong thời kỳ thị trường suy thoái, có nghĩa là Tổng tỷ lệ tài sản đảm bảo (TCR) của hệ thống giảm xuống dưới 150%.

Sau khi Chế độ khôi phục được kích hoạt, điều kiện tìm kiếm tỷ lệ thế chấp tối thiểu là 110% sẽ được dỡ bỏ. Trove với tỷ lệ lên đến 150% có thể được thanh lý bắt đầu từ những trove có tài sản thế chấp thấp nhất đến cao nhất. Trong trường hợp như vậy, người dùng có tài sản thế chấp thấp đương nhiên được khuyến khích cải thiện vị thế tài sản thế chấp của họ và nạp vào Pool ổn định.

Người vay mới không được phép trừ khi TCR tăng cao hơn ngoại trừ các Trove mới được mở trên ngưỡng 150%. Trong khi đó, mức lỗ được giới hạn ở mức 110%, cho phép những người dùng đã thanh lý có tỷ lệ thế chấp tài sản cao hơn để đòi lại khoản chênh.

Trong trường hợp Pool ổn định trống, kế hoạch dự phòng là phân phối lại nợ và tài sản thế chấp cho những người vay còn lại trong hệ thống tương ứng với các vị thế nợ và tài sản thế chấp tương ứng của họ. Kịch bản này có vẻ ít xảy ra hơn vì việc sử dụng LUSD có xu hướng nghiêng mạnh về tiền gửi vào Pool ổn định.

Sự biến động của ETH và chi phí gas cao là những biến số quan trọng để hiểu các kịch bản thế chấp quan trọng cho giao thức. Bằng cách thay đổi các thông số này với giả định giá ETH trung bình trong các khoảng thời gian khác nhau, người dùng có thể chạy các mô phỏng riêng lẻ để đánh giá rủi ro thị trường Liquity.

Để trợ cấp cho chi phí gas thanh lý, Dự trữ Thanh lý được duy trì với một khoản tiền gửi 200 LUSD trên mỗi Trove được mở. Khoản tiền kỹ quỹ này được hoàn lại đầy đủ khi trả nợ, có nghĩa là chỉ những Trove đã thanh lý mới mất khoản tiền gửi của họ. Khoản bồi thường để bắt đầu thanh lý là 200 LUSD từ Dự trữ thanh lý cộng với 0.5% tài sản thế chấp của Trove để trang trải phí gas của việc thanh lý.

Thanh lý Trove được thực hiện theo đợt để giảm phí gas. Tuy nhiên, phân phối lại số tiền thu được từ các khoản thanh lý khó khăn hơn. Nếu mỗi lần phân phối lại đều yêu cầu một giao dịch trên Ethereum, Layer 1 sẽ bị tắc nghẽn do hoạt động hoàn trả cho Nhà cung cấp ổn định. Nhóm Liquity sử dụng thao tác toán học để cung cấp một thuật toán có khả năng mở rộng cao để theo dõi những thay đổi trong số dư của người dùng sau khi thanh lý.

5. 0% lãi suất và LQTY staking

Phương thức ổn định giá thông thường được Maker giới thiệu giống như một ngân hàng trung ương về lãi suất thay đổi. Liquity giới thiệu Defi với khái niệm cho vay không lãi suất. Do không có phía cung cấp ở cấp độ giao thức, Liquity có thể hỗ trợ lãi suất 0%. MakerDAO cũng có thể làm như vậy nhưng họ cần doanh thu tích lũy từ lãi suất để kiểm soát giá DAI, đây là điểm nổi bật về sự khác biệt trong cơ chế ổn định giá của hai giao thức.

Tính lãi cho các khoản vay mà không phải trả cho phía cung cấp, giúp MakerDAO tạo ra giá trị mạnh mẽ hơn. Mặt khác, Liquity có đề xuất giá trị hợp lý hơn cho người dùng/ người vay, nhưng có hy sinh từ giá trị tích lũy của token nền tảng thứ cấp, LQTY, vì việc tính lãi suất sẽ tạo ra nhu cầu lớn hơn đối với token này.

LQTY token được trao cho các Nhà cung cấp ổn định, những người có thể đặt cược token để tích lũy giá trị từ doanh thu phí của giao thức. Phần thưởng một lần nữa được phân phối theo phần sở hữu. Chủ sở hữu có thể chỉ cần đặt cược token LQTY trong một hợp đồng và không có khóa đối với token đã đặt cọc. Staked LQTY không được sử dụng để hỗ trợ hệ thống cũng như không thể được sử dụng để quản trị.

6. Tokenomic $LQTY

100,000,000 LQTY token đã được đúc từ khối nguyên thủy. 35.3% số token được dành làm phần thưởng cho cộng đồng. 32% token này sẽ được phân phối cho các giao thức cũ, những người mà sẽ cung cấp chúng cho Nhà cung cấp ổn định như một khoản tiền lại quả. Việc phát hành các token này sẽ tuân theo halving hàng năm để ưu tiên những người chấp nhận sớm trong khi vẫn duy trì lợi nhuận tiềm năng cho những người đến sau.

APR (Lãi suất phần trăm bình quân hàng năm) của LQTY kiếm được từ khoản tiền gửi LUSD trong Pool ổn định được tính gần đúng như sau:

Phần lớn các token LQTY được dành cho Team và cố vấn (%23.7), và các nhà đầu tư (%33.9) với thời gian lock tối thiểu 1 năm. Nhân viên và cố vấn cũng phải trải qua một khoảng thời gian vesting. Các token thiểu số còn lại được phân bổ một phần vào LUSD:ETH Uniswap LP farming (đã kết thúc) và một số được nắm giữ làm Khu dự trữ cộng đồng cho Tài sản thanh khoản cho các mục đích phát triển hệ sinh thái. 6.1% khác cũng được dành cho công ty sử dụng với yêu cầu lock 1 năm. Ngoài ra, khoảng 1% token được dành cho Nhà cung cấp dịch vụ cũng bị lock 1 năm.  

7. Mặt trận phi tập trung

Các bên thứ ba điều hành giao diện người dùng của họ trên Liquity và họ được khuyến khích làm như vậy. Nhóm Liquity tập trung vào việc xây dựng sản phẩm cốt lõi. Chính sách giao diện người dùng phi tập trung tránh hình thành một điểm lỗi duy nhất cho người dùng cuối.

Liquity có bộ công cụ khởi chạy giao diện người dùng với SDK để giúp các bên quan tâm dễ dàng triển khai hoạt động kinh doanh đi vay của họ. Quá trình này là đáng tin cậy, vì vậy bất kỳ ai cũng có thể tuân theo các quy tắc và sử dụng nền tảng vay tiền của họ trên Liquity. Với TVL hơn $2 tỷ, Liquity đã có hơn 20 nhà khai thác giao diện người dùng.

Một chức năng quan trọng của các nhà khai thác giao diện người dùng là tạo điều kiện cho việc phân phối phần thưởng LQTY. Giao thức Liquity mang lại phần thưởng LQTY cho các nhà khai thác giao diện người dùng tỷ lệ với TVL tương ứng của họ so với toàn bộ mạng. Các nhà khai thác có quyền phân phối bao nhiêu phần thưởng này tùy thích cho người dùng của họ dưới dạng tiền lại quả. Về mặt kỹ thuật, chức năng này cho phép họ cho đi tới 100% phần thưởng mà họ nhận được để khởi động cộng đồng. Ngoại trừ Zerion, không có nhà khai thác nào khác có tỷ lệ lại quả dưới 95% với tỷ lệ phần lớn từ 99% đến 100%.

8. Cơ chế ổn định giá

Thay vì tính lãi khoản vay, có một khoản phí phát hành một lần được tính bằng LUSD. Các khoản phí này thay đổi theo thuật toán từ 0.5% đến 5% và được đặt thành 0 ở Chế độ Khôi phục. Đối ứng với phí phát hành, có phí mua lại cho mọi khoản vay, được thanh toán bằng ETH, để duy trì số dư của chốt. Phí mua lại được giữ cao hơn phí phát hành để ngăn các nhà giao dịch sử dụng Liquity. Bằng cách này, các nhà kinh doanh chênh lệch giá được thực hiện để trả cho doanh thu của hệ thống trong khi những người đi vay được khuyến khích với phí phát hành rẻ hơn.

Thuật toán phí tính đến tỷ lệ mua lại như một biến chính, đó là tốc độ rút ETH khỏi giao thức khi người vay trả nợ để mua lại tài sản thế chấp của họ. Khi nhu cầu mua lại nhiều hơn, lãi suất cơ bản đối với phí phát hành giảm xuống để khuyến khích người vay và hỗ trợ tỷ giá vượt qua áp lực giá xuống. Cơ chế ổn định giá đã được xây dựng xung quanh chốt cho thấy sự khác biệt chính so với chốt DAI của MakerDAO với việc LUSD thực sự có giới hạn cứng ở mức $1.10/LUSD -  tại đó người dùng có thể dễ dàng "kinh doanh chênh lệch giá" LUSD.

Nếu LUSD được giao dịch trên các thị trường với giá cao hơn $1.10, các nhà kinh doanh chênh lệch giá có thể gửi ETH và thanh toán khoản nợ tối đa ở mức 110%, sau đó tiến hành bán LUSD trên các thị trường bên ngoài. Bằng cách này, họ sẽ đảm bảo lợi nhuận sau khi trả khoản vay như bước cuối cùng. Do đó, cơ chế chênh lệch giá chịu trách nhiệm cho cả ranh giới giá trên và dưới của LUSD, bổ sung một khía cạnh mới khác cho giao thức.

Về chốt $1/LUSD, khi LUSD đang giao dịch trên $1, việc mua lại có ý nghĩa đối với người vay vì họ tốt hơn là nên đóng các vị thế nợ của mình. Trong khi đó, 1LUSD = 1USD luôn được giữ trong giao thức, không có nguồn cấp dữ liệu giá kỳ diệu cho giá LUSD trên các thị trường bên ngoài như Uniswap và Curve Finance. Nói cách khác, Liquity chỉ nhận được nguồn cấp dữ liệu giá ETH:USD của Chainlink. Do đó, Nếu LUSD được giao dịch dưới $1/LUSD trên thị trường bên ngoài, người vay có thể mua LUSD trên thị trường, mua lại ETH, sau đó bán ETH và thu lợi nhuận phi rủi ro.

Cuối cùng, cần lưu ý rằng vì Liquity là bất biến và không có quản trị, nên không thể can thiệp vào cách các nguồn giá oracle hoạt động. Nếu nguồn cấp dữ liệu giá ETH bị phá vỡ hoặc đóng băng, hệ thống được thiết kế để hoạt động mà không cần sự can thiệp của con người.

9. Kết luận: Liquity có phải là một giải pháp thay thế khả thi trong việc vay DeFi không?

Không nghi ngờ gì nữa, Maker đã chứng tỏ mình là một trong những thị trường Lending và stablecoin mạnh mẽ nhất trong DeFi. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng đề xuất giá trị của Liquity đang đưa ra một giải pháp thay thế hấp dẫn. Bất chấp sự khác biệt về cấp độ giao thức trong việc cung cấp, Liquity có thể nhắm mục tiêu đến người dùng DeFi với các khẩu vị rủi ro khác nhau. Trove với tỷ lệ tài sản thế chấp thấp hơn có thể sử dụng đòn bẩy cao hơn trong khi những người đi vay thế chấp cao có thể ổn định giao thức và nhận được phần thưởng từ việc thanh lý. Điều này tạo ra một hồ sơ người dùng cân bằng giữa những người đầu cơ và những người đóng góp lâu dài. Cùng với trải nghiệm người dùng đơn giản, Liquity có thể tăng mức độ chấp nhận DeFi bằng cách mở khóa nhiều ETH hơn.