Không thể phủ nhận giá thị trường của tiền điện tử có mức biến động cực kỳ lớn. Nhằm giảm biến động, người ta tạo ra stablecoin (tiền ổn định) bằng cách gắn với các tài sản ổn định khác chẳng hạn như với đồng đô la Mỹ.
Stablecoin là hàng rào giúp người dùng chống lại sự biến động giá của tiền điện tử và đồng thời, là một phương tiện trao đổi đáng tin cậy.
Đến nay, Stablecoin đã phát triển với tốc độ chóng mặt, trở thành một nhánh quan trọng trong hệ sinh thái Tài chính Phi tập trung.
Hiện tại có 49 loại stablecoin được liệt kê trong danh sách của CoinGecko, trong đó 5 loại coin dẫn đầu có tổng vốn hóa thị trường hơn 120 tỷ đô la.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các stablecoin được gắn với USD. Lưu ý rằng, không phải tất cả stablecoin đều giống nhau do chúng sử dụng các cơ chế khác nhau để chuyển tỷ giá. Có 2 cách ổn định giá, lần lượt là stablecoin được hỗ trợ bởi tiền pháp định (fiat-collateralized) và stablecoin hỗ trợ bởi tiền điện tử (crypto – collateralized). Hầu hết các stablecoin sử dụng hệ thống hỗ trợ bởi tiền pháp định để duy trì tỷ giá với đồng đô la Mỹ.
Lấy ví dụ đơn giản, chúng ta cùng so sánh hai loại stablecoin USD là Tether (USDT) và Dai (DAI)
Tether (USDT) giữ tỷ giá tại 1 USD bằng cách duy trì dự trữ ở 1 USD cho mỗi token Tether. Mặc dù Tether là stablecoin USD lớn nhất và được dùng phổ biến nhất với trung bình khối lượng giao dịch hằng ngày xấp xỉ 113 tỷ USD tính riêng tháng 3/2021, tài sản dự trữ của Tether được cất trong các cơ sở tài chính và người dùng phải tin rằng Tether thực sự sở hữu lượng dự trữ mà họ tuyên bố. Tether, do đó, được coi là một đồng stablecoin mang tính tập trung và hỗ trợ bởi tiền pháp định.
Mặt khác, Dai (DAI) nhận hỗ trợ bởi tiền điện tử chẳng hạn như Ethereum (ETH). Giá trị của nó được giữ ở tỷ giá 1 USD thông qua các thỏa thuận chung đồng thuận bởi các bản hợp đồng thông minh và một tổ chức phi tập trung tự trị. Tại bất kỳ thời điểm nào, tài sản thế chấp để in DAI có thể dễ dàng xác thực bởi người dùng. DAI được xếp vào stablecoin mang tính phi tập trung và hỗ trợ bởi tiền điện tử.
Nhìn vào số liệu vốn hóa thị trường của top 5 stablecoin, Tether thống lĩnh thị trường stablecoin với xấp xỉ 68% thị phần. Mặc dù thị phần của DAI chỉ chiếm khoảng 5%, nhưng khối lượng giao dịch của nó đang tăng nhanh gấp nhiều lần Tether. Khối lượng giao dịch DAI tăng hơn 158% so sánh với mức tăng trưởng 95% của Tether tính đến hết Quý 1 năm 2021.
DAI là stablecoin “bản địa” được dùng phổ biến nhất trong hệ sinh thái DeFi. Nó cùng là stablecoin USD được yêu thích trong các dịch vụ tài chính Phi tập trung. Để hiểu hơn về DAI, chúng tôi sẽ giới thiệu tới bạn nền tảng của nó, Maker.
1. Maker
1.1. Maker là gì?
Maker là một nền tảng dựa trên các bản hợp đồng thông minh, chạy trên khối chuỗi Ethereum và có 2 loại token: stablecoin, Dai và token quản trị, Maker (MKR).
- Dai (DAI) phát hành vào tháng 11/2019 và còn biết đến dưới cái tên Multi-Collateral Dai. Hiện tại nó đang nhận hỗ trợ bởi Ether (ETH), Basic Attention Token (BAT), USDC và Wrapped Bitcoin (wBTC) như tài sản thế chấp, và dự định sẽ thêm các tài sản khác vào danh mục tài sản thế chấp trong tương lai.
- Maker (MKR) là token quản trị bởi Maker và người dùng có thể sư dụng nó để bỏ phiếu cho các nâng cấp nền tảng thông qua Dự thảo Nâng cấp Maker (Maker Improvement Proposals). Maker là một phần của tổ chức Phi tập trung Tự trị (DAO).
1.2. Maker quản lý hệ thống bằng cách nào?
Đây chính là nơi cần dùng đến token Maker (MKR). Người nắm giữ MKR có quyền bỏ phiếu tương ứng với số lượng token sở hữu trong tổ chức Phi tập trung Tự trị (DAO) và có thể bỏ phiếu cho các tham số điều chỉnh qua bản Thỏa thuận chung.
Các tham số cần bỏ phiếu có vai trò quan trọng trong việc giữ hệ sinh thái “tươi tốt”, mà theo đó, giúp đảm bảo Dai tiếp tục giữ tỷ giá ở 1 USD. Tóm tắt 3 thông số chính bạn cần biết trong hệ sinh thái Dai:
1.2.I. Collateral Ratio – Tỷ lệ tài sản đảm bảo
Số lượng Dai có thể tạo ra phụ thuộc vào tỷ lệ tài sản đảm bảo (Collateral Ratio)
- Tỷ lệ giá trị Ether (ETH)/ Dai = 150%
- Tỷ lệ giá trị Basic Attention Token (BAT)/ Dai = 150%
- Tỷ lệ tài sản đảm bảo 150% nghĩa là, để mint 100 USD, bạn cần thế chấp tối thiểu lượng ETH hoặc BAT trị giá 150 USD.
1.2.II. Stability Fee – Phí Duy trì
Phí duy trì tương đương với “lãi suất”, mà bạn phải trả kèm theo với khoản nợ gốc của loại vault đó. Mới đây, tháng 6/2021 Maker đề xuất có thể giảm mức phí xuống 4%.
1.2III. Dai Saving Rate (DSR) – Lãi suất tiết kiệm
Lãi suất tiết kiệm (DSR) là lãi suất kiếm lời từ việc giữ Dai trong một khoảng thời gian. Nó cũng đóng vai trò như một công cụ tiền tệ gây ảnh hưởng tới dòng cầu. DSR hiện được duy trì mở mức phí 0.01% vào thời điểm Tháng 4, 2021.
1.3 Tại sao lại dùng DAI
Chắc rằng bạn sẽ đặt câu hỏi tại sao lại có người muốn thế chấp ETH hay BAT có giá trị cao hơn chỉ để đổi lấy Dai với giá trị thấp hơn? Thay vì trực tiếp bán tài sản đổi lấy USD.
Để giải thích, có 3 trường hợp có thể xảy ra:
- Bạn cần tiền mặt ngay lúc này nhưng bạn có tài sản mà tin rằng sẽ tăng giá trị hơn nhiều trong tương lai.
- Bằng cách phát hành Dai, bạn có thể để tài sản lại trong vault của Maker mà vẫn rút được tiền luôn
- Bạn cần tiền mặt ngay lúc này nhưng không muốn chịu rủi ro với thuế khi bán tài sản.
- Bằng cách phát hành Dai, bạn sẽ rút tiền từ các khoản vay
- Đòn bẩy đầu tư
- Bạn có thể thực hiện đòn bẩy đầu tư cho các tài sản của mình trong trường hợp bạn tin rằng giá trị tài sản sẽ tăng cao.
1.4.Làm cách nào để tôi sở hữu Dai ?
1.4.1. Mint Dai
In Dai có cơ chế tương tự như tiệm cầm đồ.
Giả sử một ngày nào đó, bạn cần 10,000 USD tiền mặt, nhưng bạn chỉ có vàng với giá trị 15,000 USD. Tin rằng giá vàng sẽ tăng trong tương lai, thay vì bán vàng để đổi lấy tiền mặt, bạn quyết định tới tiệm cầm đồ vay 10,000 USD bằng cách thế chấp số vàng của mình ở lại. Tiệm cầm đồ đồng ý cho bạn vay 10,000 USD với lãi suất 8%. Rồi hai bên ký một bản hợp đồng đồng thuận để hoàn tất giao dịch.
Bây giờ hãy cùng thay thế một vài thuật ngữ với trường hợp của Dai
- Vàng (tài sản thế chấp) ➔ Ether hay BAT
- Tiền vay ➔ Dai
- Tiệm cầm đồ ➔ Maker
- Hợp đồng đồng thuận ➔ Hợp đồng thông minh (Vault)
- Lãi suất vay ➔ Phí Duy trì (Stability Fee)
Điều xảy ra ở đây là bạn có thể in hay “vay” Dai thông qua nền tảng Maker bằng cách đặt thế chấp Ether (ETH) hay Basic Attention Token (BAT). Bạn sẽ phải hoàn trả khoản vay đi kèm với “lãi suất vay” là phí duy trì (stability fee) khi bạn đến hạn chuộc lại ETH hay BAT lúc đầu.
Lấy ví dụ cụ thể,
Trên nền tảng Maker, bạn có thể vay Dai bằng cách đặt ETH hay BAT của mình vào vault – “kho bạc”. Cho rằng ETH trị giá 150 USD, do đó, bạn có thể khóa 1 ETH vào vault và nhận khoản tiền max là 100 DAI (trị giá 100 USD) với tỷ lệ tài sản đảm bảo 150%.
Tuy nhiên, bạn không nên rút hết khoản tiền tối đa 100 DAI mà nên để lại một vài phòng trường hợp giá ETH giảm. Trong trường hợp ETH hạ giá và tỷ lệ tài sản đảm bảo của bạn giảm xuống dưới 150%, vault sẽ bị thanh lý và chịu mức phạt thanh toán 13%. Do đó, một số khuyên rằng nên giữ lại lượng Dai đủ để chắc chắn tỷ lệ tài sản đảm bảo luôn duy trì trên 150%.
1.4.2. Giao dịch DAI
Phương pháp trên là toàn bộ cách tạo ra DAI. Một khi DAI được tạo ra, bạn có thể chuyển chúng tới bất cứ đâu bạn muốn. Một số gửi DAI của họ vào các sàn giao dịch tiền điện tử và bạn cũng có thể mua DAI từ các thị trường cấp hai này mà không cần phải in chúng.
Mua DAI theo cách này dễ hơn do bạn không cần phải khóa tài sản thế chấp hay để tâm đến tỷ lệ tài sản đảm bảo và phí duy trì.
1.5. Sự kiện Thiên Nga Đen – Black Swan Event
Sự kiện Thiên Nga Đen là sự kiện mang tính bất ngờ, không trong dự tính và có thể gây ra hậu quả cực kỳ nghiêm trọng. Trong trường hợp này, khi giá của ETH và BAT rơi mạnh, Emergency Shutdown – Đóng cửa khẩn cấp sẽ kích hoạt. Bằng cách tắt cả hệ thống, tiến trình này cũng là biện pháp tối hậu nhằm bảo vệ nền tảng Maker. Tiến trình đảm bảo người dùng sở hữu Dai và Vault có thể nhận giá trị tài sản ròng thuộc về họ.
1.6. Lý do chọn nền tảng Maker
Như đã nói, hiện nay trên thị trường có rất nhiều Stablecoin và sự khác nhau cốt lõi nằm tại giao thức của chúng. Khác với đa số nền tảng stablecoin, Maker hoàn toàn vận hàng dựa trên sổ cái phân phối. Do đó, Maker vốn dĩ sở hữu những ưu điểm của khối chuỗi như: bảo đảm, bất biến và quan trọng nhất, minh bạch. Hơn thế nữa, cơ sở hạ tầng của Maker đã và đang củng cố hệ thống an ninh với các hiệp định và cơ chế rủi ro toàn diện thông qua dữ liệu thời gian thực.
Và đó là toàn bộ thông tin cần biết về Stablecoin sáng giá nhất trên thị trường DeFi, Dai. Nếu bạn muốn thử trải nghiệm hoặc bắt tay vào mảng này, sau đây là hướng dẫn step-by-step cách in DAI và cách gửi tiết kiệm Dai.
2. Hướng dẫn thao tác trên Maker
2.1. Minting DAI
- Bước 1: Truy cập https://oasis.app/. Nhấn vào “Borrow” – Vay. Sau đó, bạn sẽ được yêu cầu liên kết với ví. Việc liên kết với ví hoàn toàn miễn phí và bạn chỉ cần ký một giao dịch
- Bước 2: Click vào “Start Borrow” (Bắt đầu vay). Chọn tài sản tiền điện tử bạn muốn khóa (thế chấp)
- Bước 3: Có thể chọn tài sản ETH hoặc BAT. Thêm số lượng khóa tương đương với ít nhất 20 DAI. Sau đó, nhấn vào “Continue” và làm theo hướng dẫn.
- Bước 4: Chúc mừng bạn đã hoàn thành!
2.2. Gửi tiết kiệm DAI – Saving DAI
- Bước 1: Chuyển sang trang “Save” – Gửi tiết kiệm phía bên trái thanh công cụ (https://oasis.app/save)
- Bước 2: Click vào “Start Save”. Nhập số lượng DAI bạn muốn gửi tiết kiệm. Nhấn vào “deposit” và confirm trong ví
- Bước 3: Hoàn thành!
Lưu ý: bạn chỉ có một tài khoản tiết kiệm. Nếu muốn gửi thêm DAI, sẽ được thêm vào tài khoản đó.
